Вплив лісових насаджень плантаційного типу на водно-фізичні властивості лісового ґрунту в умовах Західного Лісостепу України

  • Iurii Debryniuk Національний лісотехнічний університет України
Ключові слова: плантаційні лісові насадження; модрина; ялина; дуб; запас деревини; бонітет; щільність; аерація; пористість.

Анотація

Між насадженнями різного видового складу та ґрунтом існує тісна взаємодія, на яку можна впливати через зміну складу деревостану. Питання особливо актуальне з погляду тимчасового запровадження на відносно короткий проміжок часу плантаційних лісових насаджень на місці низькопродуктивних деревостанів. Тому вивчення змін у системі  плантаційні насадження → ґрунт → відновлений корінний деревостан є надзвичайно важливим чинником забезпечення високої продуктивності та біотичної стійкості лісових фітоценозів.

Високі запаси стовбурової деревини (понад 400 м3/га) в умовах вологої грабово-букової діброви у 40-річних насадженнях Larix eurolepis відзначено за щільності ґрунту 1,07-1,26 г/см3, пористості 48,1-59,4%, польової вологоємності 24,2-26,1% та ступеня аерації 41,6-54,3% в горизонтах He та І. Для насаджень Larix kaempferi із запасами 578 та 582 м3/га ці показники становлять, відповідно, 1,16-1,39 г/см3, 45,3-54,1%, 23,2-25,7% та 36,9-42,8%.

Для 40-річних насаджень Larix kaempferi в умовах вологої грабової діброви ці показники визначено для трьох горизонтів ґрунту (Н; Не; І) і становлять, відповідно, 1,46-1,68 г/см3, 40,1-58,6%, 14,0-30,3% та 25,7-59,9%. Наведені значення водно-фізичних показників грунту забезпечують високий запас стовбурової деревини (447 та 476 м3/га) модринових насаджень.

В умовах вологої грабової діброви 41-річне насадження Picea abies нагромаджує такі ж високі запаси стовбурової деревини (476 м3/га) за подібних значень водно-фізичних показників ґрунту: 1,47-1,66 г/см3, 42,1-59,7%, 20,1-28,5% та 20,9-29,8%.

Негативного впливу на водно-фізичні властивості ґрунтів чистих ялинових та модринових культур не встановлено, що дає підставу рекомендувати досліджувані деревні види для застосування у плантаційних лісових насадженнях на темно-сірих ґрунтах в умовах вологого груду Західного Лісостепу України.

Посилання

Gensiruk, S. A. (2002). Forests of Ukraine. Lviv: Ukrainian State Forestry University (in Ukrainian).
Grom, M. M. (2005). Forest assessment: Educational manual. Lviv: Ukrainian Na-tional Forestry University (in Ukrainian).
Debryniuk, Iu. M. (2007). Plantation forest cultures in Western Forest-steppe of Ukraine: conception, methodology, resource potential (Doctoral dissertation, Ukrainian National Forestry University, Lviv, Ukraine). Retrieved from https://otherreferats.allbest.ru/agriculture/00454280_1.html (in Ukrainian).
DSTU 4730: 2007 (2005). The quality of the soil. Determination of granulometric composition by the pipette method in the modification of N.A. Kachynsky. Edition is official. Kyiv: Derzhspozhyvstandart of Ukraine (in Ukrainian).
DSTU 4744: 2007 (2005). The quality of the soil. Determination of structural-aggregate composition by the sieve method in the modification of N.I.Savvinov. Edition is official. KYIV: Derzhspozhyvstandart of Ukraine (in Ukrainian).
DSTU 4745: 2007 (2008). The quality of the soil. Determination of the solid phase density by the picnometer method. National standard of Ukraine. Edition is official. KYIV: Derzhspozhyvstandart of Ukraine.(in Ukrainian).
DSTU 5095: 2008 (2008). The quality of the soil. Determination of the total moisture capacity of soil by the method of saturation in cylinders. Came into effect: Order of the Derzhspozhyvstandart of Ukraine of December 5, 2008, No. 456, Kyiv (in Ukrainian).
Ivanyuk, Т. М. (2013). Physical-chemical parameters of soils of fresh fairly fertile site type in Polissya, Ukraine. Scientific bulletin of the Ukrainian National Forestry University, 23.4, 40-43 (in Ukrainian).
Kaczynski, N. А. (1965). Soil physics. Moscow: High School (in Russian).
Кіt, М. H., & Pidkova, О. М. (2010). Peculiarities of granulometric composition of soils of Roztochya. – Scientific bulletin of the Ukrainian National Forestry University, 20.16, 88-94 (in Ukrainian).
Коsenko, A. F. (1971). Soil conditions in oak forests of Western Podolia. Forestry and Forest Melioration, 27, 86-93 (in Russian).
Lavrinenko, D. D., Florovsky, A. M., & Kovalevsky A. K. (1956). Types of forest crops for Ukraine. Кyiv: Publishing house of the Academy of Sciences of the USSR (in Russian).
Myukushko, V. K., Volvach, F. V., & Plyuta, P. G. (1989). Ecology of pine forests. Кyiv: Harvest (in Russian).
Oniskiv, N. I., & Bondar, I. P. (1976). Influence of broad-leaved species on fertility increase of sod-podzolic soils of Polesia pine stands. Proceedings of the Ukrainian Agricultural Academy, 172, 99-103 (in Russian).
Peshko, V. S. (1965). Larch in the plantations of the western regions of the Ukrainian SSR (Doctoral dissertation, The V.V. Dokuchaev Kharkov Agricultural Institute. Kharkov, Ukraine). Retrieved from https://search.rsl.ru/ru/record/01006464466 (in Russian).
Pogrebnyak, P. S., & Melnyk, M. P. (1952). Root systems of woody species in oak forests. Proceedings of the Institute of Forestry, 3, 5-17 (in Ukrainian).
Polupan, N. I., Kysil, V. D., Kovalishin, D. I., Dusanovsky V. L., Vernander, N. B., … Andrushchenko H. A. (1981). Field determinant of soils. Kyiv: Harvest (in Ukrainian).
Raspopina, S. P. (2008). Nutrient status of soils and productivity of fresh fertile site types. – Forestry and Forest Melioration, 112, 100-106 (in Ukrainian).
Shchepotyev, F. L, & Pavlenko, F. А. (1975). Cultivation of fast-growing tree spe-cies. Moscow: Forest industry (in Russian).
Yakovenko, I. G. (1972). Influence of oak-spruce crops on dark grey forest soils. Bulletin of Agricultural Science, 12, 72-76 (in Ukrainian).
Опубліковано
2018-10-25
Розділ
ЛІСОЗНАВСТВО ТА ЛІСІВНИЦТВО